Dzisiaj będziecie mogli posłuchać pierwszego odcinka poświęconego miejscu. Będziemy mówić o miejscu, którego nazwa jest chyba najbardziej znanym słowem z Biblii. Jest to bardzo ciekawe, bo to słowo występuje w Biblii tylko raz. W księdze Objawienia nazywanej też księgą Apokalipsy rozdziale 16 i wersecie 16 czytamy: “zgromadził ich na miejscu, które po hebrajsku nazywa się Armagedon”. We wcześniejszym wersecie 14 czytamy, że “demony zgromadzą wszystkich królów ziemi do walki na wojnę w wielki dzień Boga Wszechmogącego”. A gdzie ich zgromadzą, właśnie na miejscu, które po hebrajsku nazywa się Armagedon. Gdzie jest to miejsce?

Po hebrajsku to słowo brzmi “Har-Magedon”. Mamy tutaj dwa słowa: “har” czyli góra oraz słowo “Megadon” czyli Megiddo. Megiddo to miasto wspomniane wielokrotnie w Biblii. Jest jednak problem, w tamtej okolicy nie ma góry. Ruiny tego miasta znajdują się na 20 metrowym wzgórzu, które powstało w ten sposób, że kolejne miasta budowano na gruzach poprzednich miast. Archeolodzy, którzy przekopywali się przez tą górę odnaleźli 20 warstw, co świadczy o wielokrotnym przebudowywaniu tego miasta. Tak więc w tym miejscu znajduje się nie góra, ale coś w rodzaju kopca. Co jednak znaczy nazwa “Megiddo”?

Słowo Megiddo można przetłumaczyć jako “zgromadzenie”, “spotkanie”, “miejsce tłumów” albo nawet “zgromadzenie wojsk”. Zauważmy jak dobrze pasuje to do wersetów z księgi Objawienia, które już czytałem. Te wersety mówiły o zgromadzeniu wszystkich królów do walki na miejscu, które się nazywa Armagedon. Jeżeli zamiast słowa Armagedon użyjemy zwrotu “góra zgromadzenia wojsk” to te wersety z księgi Objawienia brzmiałyby: “Zgromadziły wszystkich królów na wojnę na miejscu góry zgromadzeń wojsk”. Dodatkowo słowo “miejsce” to greckie słowo “topon”, które można przetłumaczyć jako “miejsce” ale także jako “sytuacja” lub “możliwość”.

Biblia pierwszy raz wspomina o mieście Megiddo podczas podboju Ziemi Obiecanej. W księdze Jozuego 12:21 pojawia się król Megiddo na liście pokonanych przez Jozuego królów. Jednak tego króla jak i wielu innych pokonano najwyraźniej w terenie, być może na równinie Megiddo czyli w okolicach tego miasta. Pokonanie tego króla nie oznaczało zdobycie miasta. Później w tej samej księdze w Jozuego 17:11 czytamy, że miasto przypadło plemieniu Manassesa. Jednak kolejny 12 werset mówi, że to plemię nie potrafiło zdobyć tego miasta i dalej tam mieszkali Kananejczycy.

Jednak opis biblijny nie jest najstarszym opisem miasta i jego okolic. W XV w. p.n.e. doszło tutaj do bitwy między Egipcjanami pod wodzą faraona Totmesa III oraz koalicji kananejskich miast. Jednym z nich było właśnie Megiddo, a bitwa rozegrała się w okolicach tego miasta. Tak więc do historii przeszła jako pierwsza bitwa pod Megiddo. Bitwa rozegrała się na równinie, którą też się nazywa Megiddo. Aby zrozumieć co się stało wtedy jak również podczas kolejnych bitew w tym miejscu warto zapoznać się trochę z geografią.

Z południa na północ biegnie droga nazywana Via Maris czyli Droga Nadmorska. To określenie pojawia się w Biblii w Księdze Izajasza 9:1 oraz w Mateusza 4:15. Tą drogą można było iść z Egiptu na północ. Właśnie przy Megiddo ta droga się rozdwajała. Można sobie wyobrazić taką wielką literę Y. Z dołu idzie jedna droga i właśnie przy Megiddo pojawiają się dwie odnogi. Jedna z tych odnóg idzie na dalej na północ wzdłuż morza, a druga skręca na północny wschód w kierunku gdzie Asyrii czy Babilonu. Terytorium Izraela to mnóstwo gór, łatwa droga prowadzi niedaleko miasta Megiddo.

Kanaan był wtedy pod panowaniem Egipcjan i tędy szły bardzo ważne szlaki handlowe. Jednak w XV wieku doszło do buntu i właśnie z tego powodu wyruszył Totmes III.

Via Maris czyli Droga Nadmorska jak sama nazwa wskazuje biegnie wzdłuż morza. Jednak w pewnym miejscu drogę zagradza góra Karmel. Właśnie tam trzeba skręcić i przejść przez góry w kierunku Megiddo. Miasto to stało jakby na warcie pilnując przejścia. W czasach Totmesa III były trzy drogi. Dwie łatwe oraz jedna trudna. Ta trudna była bardzo wąska. Faraon zdecydował się właśnie na nią bo pozostałe były pilnowane. Jak czytamy w egipskim sprawozdaniu szli: “koń za koniem i człowiek za człowiekiem”. Zaskoczyli tym swoich przeciwników.

Megiddo zostało wtedy zniszczone, ale wkrótce potem odbudowano je. Było już jednak sojusznikiem Egiptu. Wspominane jest wielokrotnie w listach z Amarny. Jest to korespondencja pomiędzy administracją faraona, a podległymi mu miastami. W tym okresie pojawił się w Kanaanie Abraham. W późniejszych opisach jego podróży Izraelici piszą, że gdy Abraham przekroczył Eufrat znalazł się w Egipcie. Kanaan nie był Egiptem, ale był terytorium zależnym od Egiptu, co potwierdzają właśnie listy z Amarny.

Później Megiddo pojawia się w opisach z księgi Jozuego o czym już mówiłem. Nie zostało jednak zdobyte przez Izraelitów. Po śmierci Jozuego w Izraelu rządzili sędziowie. Tak więc po księdze Jozuego mamy w Biblii księgę Sędziów. Właśnie w Sędziów 1:27, 28 czytamy, że Manases nie posiadł miast, w tym Megiddo, ale, że później gdy urósł w siłę narzucił im pańszczyznę. Innymi słowy mieszkańcy Megiddo dalej mieszkali wśród Izraelitów, ale musieli płacić swego rodzaju podatki w postaci pracy przymusowej. Ale jakie jeszcze bitwy rozegrały się pod Megiddo?

Biblia wspomina o kilku bitwach. Np. już w 4 rozdziale Księgi Sędziów jest opisana walka sędziego Baraka z Syserą, który miał rydwany wojenne z przymocowanymi kosami. Sędzia Barak zszedł z góry Tabor i pokonał Syserę. Góra Tabor znajduje się naprzeciwko miasta Megiddo. Pomiędzy tym miastem i górą Tabor znajduje się równina, która jest otoczona górami. Ta część bliżej miasta Megiddo nazywa się równiną Megiddo. Ta część bliżej góry Tabor to nizina Jizreel. Wprawdzie Barak zszedł z góry Tabor, ale w późniejszej pieśni opisanej w Sędziów 5:19 czytamy, że Sysera został rozgromiony nad wodami Megiddo. Czym były te wody?

Wszyscy, którzy mieszkają niedaleko gór wiedzą, że strumyki potrafią się szybko zmienić w rwące rzeki, a pola w bagna. Tak prawdopodobnie było i w tym wypadku. Przez tą równinę płynie potok Kiszon, który rozlewa się na cały obszar po obfitych deszczach, a Biblia wspomina o deszczu. Sędzia Barak był na górze, czyli w miejscu gdzie nie mogły go zaatakować rydwany. Zszedł z tej góry gdy zaczął padać deszcz. Równina Megiddo szybko zamieniła się w grzęzawisko, gdzie utknęły groźne rydwany. Tak Izraelici pokonali Kananejczyków, którzy mieli 900 rydwanów z żelaznymi kosami. Co ciekawe ta bitwa posłużyła za wzór pewnej bitwie podczas I wojny światowej.

W 1918 roku brytyjski generał Edmund Allenby oraz siły arabskie koordynowane przez podpułkownika Lawrence’a zwanego Lawrence’em z Arabii zaatakowały armie Tureckie znajdujące się na równinie Megiddo. Podobno generał Allenby wzorował swój atak na podstawie opisów z biblijnej księgi Sędziów. Gazety oczywiście nazwały tą bitwę Armagedonem. Doszło tam wtedy do całkowitej zagłady sił tureckich.

Niektórzy historycy liczą, że wszystkich bitew pod Megiddo było około 40. Ja oczywiście nie wymienię w tej audycji wszystkich. Wspomnę jeszcze tylko o bitwie pomiędzy faraonem Necho i królem judzkim Jozjaszem, która jest opisana w 2 Kronik 23:29. Faraon Necho szedł na północ, aby wspomóc Asyryjczyków, drogę zastąpił mu król Jozjasz i zrobił to właśnie pod Megiddo. Bitwę wygrał Neho, a Jozjasz zginął.

Później warto wspomnieć o bitwie w 1260 pomiędzy Mongołami, a Mamelukami. Mongołowie prawdopodobnie zajęliby całą Afrykę północną i potem być może Hiszpanię. Zostali jednak pokonani pod Megiddo w 1260 roku. Wcześniej w XII wieku Saladyn cztery razy walczył z Krzyżowcami pod Megiddo. Później doszło jeszcze do bitwy pomiędzy Napoleonem a armią turecką. Ostatnia znana bitwa została tutaj stoczona w 1948 roku pomiędzy Żydami a Arabami.

Podsumowując. Przez Palestynę biegła Via Maris czyli Droga Nadmorska. Na północy jednak nad morzem stoi góra Karmel, droga więc musiała skręcić na równinę Megiddo. Stąd można było iść dalej na północ, albo skręcić na północny-wschód. Miasto Megiddo było więc swego rodzaju bramą. Gdy jakaś armia chciała się spotkać z inną armią to mogła tutaj zaczekać. Tego miejsca nie dało się ominąć. Z tego powodu rozegrało się tutaj wiele bitew. Najstarsza znana bitwa rozegrała się w XV w. p.n.e. Ostatnia w 1948 roku. Z biblijnych opisów walczył tutaj sędzia Barak i wygrał oraz król Judzki Jozjasz, który przegrał. Walczyli tutaj krzyżowcy z Saladynem, Mamelukowie z Mongołami, Napoleon z Turkami itd.

“I zgromadził ich na miejscu, które po hebrajsku nazywa się Armagedon” (Objawienie 16:16)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Objawienie-Swietego-Jana/16/16

“Ponadto należały do Manassesa w obrębie posiadłości Issachara i Aszera Bet-Szean i jego osady, Jibleam i jego osady, mieszkańcy Dor i jego osady, i mieszkańcy En-Dor i jego osady, Taanach i jego osady, mieszkańcy Megiddo i jego osady, trzy górzyste okręgi. Lecz synowie Manassesa nie mogli objąć w posiadanie tych miast i Kananejczycy zdołali utrzymać się w tej ziemi.” (Jozuego 17:11, 12).
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Jozuego/17/11

Manasses zaś nie posiadł Bet-Szean i jego osad ani Taanak i jego osad, ani nie wypędził mieszkańców Dor i jego osad, ani mieszkańców Jibleam i jego osad, ani mieszkańców Megiddo i jego osad. Kananejczycy więc zdołali utrzymać się w tej ziemi. Gdy zaś Izrael się wzmocnił, narzucił Kananejczykom pańszczyznę, ale ich nie wypędził (Sędziów 1:27, 28)
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Sedziow/1/27

Przyszli królowie i walczyli, Walczyli wówczas królowie kananejscy W Taanak, nad wodami Megiddo, Lecz łupu w srebrze nie wzięli (Sędziów 5:19).
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Sedziow/5/19

Za jego czasów wyruszył faraon Necho, król egipski, przeciwko królowi asyryjskiemu nad rzekę Eufrat. Gdy król Jozjasz wyprawił się, aby się z nim potykać, ten, gdy go zobaczył, pozbawił go życia pod Megiddo.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Krolewska/23/29