W poprzednim odcinku zakończyliśmy historię Jerozolimy na królu Dawidzie. Biblia pierwszy raz wtedy wspomina o czymś, co być może zbudował tam Dawid. Niektórzy tłumacze używają słowa “nasyp”, inni pozostawiają słowo nieprzetłumaczone i np. w Biblii Warszawskiej w 2 Samuela 5:9 czytamy: “Zamieszkał tedy Dawid w twierdzy i nazwał ją Miastem Dawida. Obudował ją też Dawid wokoło, począwszy od Millo ku środkowi”. Ten “nasyp” czy to “Millo” być może było twierdzą albo wieżą. To samo słowo występuje także w Sędziów, rozdziale 9 i mowa tam o domu Millo. Tak więc była to chyba wieża broniąca Jerozolimy. Niestety Jerozolima została od tamtego czasu zburzona kilkakrotnie i trudno dzisiaj powiedziedzieć co to było. Bardzo podobnie jest z innymi budowlami, o których będziemy dzisiaj mówić.

W poprzednim odcinku mówiłem też o dwóch źródłach, które leżały poza murami Miasta Dawidowego, czyli twierdzy, która znajdowała się na górze Syjon. Oba źródła leżały poza murami. Jedno się nazywało En-Rogel, a drugie Gichon. To drugie było bliżej i przebito tunel, którym można było pobierać z niego wodę także podczas oblężenia. Tym właśnie tunelem prawdopodobnie przedostał się Joab. Gdy Dawid był już stary jego syn Adoniasz zgromadził wszystkich przy pierwszym źródle. Tymczasem Dawid kazał obwołać królem Salomona przy źródle Gichon. Źródła musiały być stosunkowo blisko, bo w 1 Królewskiej 1:41 czytamy: “Usłyszał o tym Adoniasz i wszyscy zaproszeni, którzy byli u niego, a właśnie kończyli ucztę. Gdy jednak Joab usłyszał głos rogu, rzekł: Co znaczy ta wrzawa w mieście?”.

Salomon zbudował wiele rzeczy, które niestety znamy tylko z opisu. Po pierwsze na górze Moria zbudował świątynię. W 1 Królewskiej 7:8 czytamy o niektórych z tych budowli: “Dom zaś jego, w którym mieszkał, w drugim podwórzu z tyłu tej sali, był zbudowany tak samo. Dla córki faraona, którą Salomon pojął za żonę, też kazał zbudować taki sam dom, jak ta sala”. Salomon więc nie mieszkał w najstarszej części miasta, którą dalej nazywano Miastem Dawidowym. On wybudował wiele domów, w tym jeden dla córki faraona, która była jego żoną. Biblia mówi, że miał w związku z tym małżeństwem wyrzuty sumienia. Uważał, że córka faraona, nie może mieszkać w Mieście Dawidowym, bo przebywała tam arka. Dostała więc swój własny dom. Wszystkie te nowe budowle znajdowały się chyba na zboczu góry Moria, gdzie na szczycie znalazła się świątynią. Tak więc w czasach Salomona Jerozolima objęła swoim zasięgiem oba wzgórza: Syjon i Morię.

Tradycja żydowska przypisuje Salomonowi wybudowanie akweduktów doprowadzających wodę. Niestety żadne inne źródła nie potwierdzają tego. Dość często ludzie kojarzyli współczesne sobie budowle ze starożytnymi postaciami. W naszej historii Bolesław Chrobry miał Szczerbcem uderzyć w Złotą Bramę. Niestety za jego życia ona jeszcze nie istniała. Być może podobnie było w Jerozolimie. Akwedukty zbudowali prawdopodobnie Hasmoneusze czy Herod Wielki. Ostatni akwedukt był postawiony prawdopodobnie przez Piłata. Niestety nie ma tutaj nic pewnego.

Za życia Salomona panował pokój. Przypominam, że nazwa Jerozolima prawdopodobnie znaczy “Miasto podwójnego pokoju”, mówiłem o tym w poprzednim odcinku. Samo imię “Salomon” także pochodzi od słowa pokój. Niestety po jego śmierci wszystko się zmieniło. Żydzi podzielili się na dwa królestwa. Jerozolima stała się stolicą tego dwu plemiennego. Wtedy Jerozolimę najechał też faraon Sziszak. Król Rechoboam się poddał, a Egipcjanie złupili Jerozolimę. Być może zabrali wtedy arkę. Mówiłem już o tym trochę przy okazji odcinka 1 o Jeroboamie, który był królem tego dziesięcio plemiennego królestwa. Sziszak był pierwszym, który zdobył stolicę Judy, ale niestety nie ostatni.

Jerozolimę rozbudowywali kolejni królowie Judy. Dobudowywali oni mury, a Ezechiasz zbudował kanał wodny. Niestety zdobyta była wielokrotnie. Pierwszy raz jak już powiedziałem zdobył ją faraon Sziszak za rządów Rechoboama. Drugi raz Arabowie i Filistyni za rządów Jehorama. Trzeci raz Syryjczycy za rządów Jehoasza. Czwarty raz Izraelici (czyli te 10 plemion z północy) za rządów Amacjasza. Później Jerozolimę umocnili królowie Uzjasz, Jotam i Ezechiasz. Ten pierwszy miał postawić maszyny oblężnicze, a ten ostatni zbudować kanał wodny doprowadzający wodę, to bardzo przydało się podczas oblężenia asyryjskiego.

Za rządów Ezechiasza Judę najechał król Asyrii Sanheryb. Oblegał Jerozolimę, ale nie udało mu się jej zdobyć. Ten najazd potwierdza relacja asyryjska, która mówi: “Jego samego [czyli króla Ezechiasza] zamknąłem, jak ptaka w klatce, w jego siedzibie, Jerozolimie. Jego miasta, które złupiłem”. Król Sanheryb chwali się zdobyciem miast judzkich i zamknięciem Ezechiasza w Jerozolimie jak ptaka w klatce. Potwierdza to więc fakt oblężenia oraz to, że Jerozolima nie została zdobyta. Syn Ezechiasza to Manasses. Był on sojusznikiem Asyrii. Biblia wspomina, że został on w pewnym momencie uwięziony w łańcuchach w Babilonie. Później został zwolniony. Nic jednak nie świadczy o tym, że Asyryjczycy oblegali wtedy Jerozolimę albo, że ją zdobyli. Później jednak była zdobyta kilkakrotnie.

Gdy król Jozjasz zginął pod Meggido podczas bitwy z Egipcjanami. Faraon Necho zawrócił wtedy i zdobył Jerozolimę. Później pod Jerozolimę podeszli Babilończycy. Żydzi uznali babilońską zwierzchność, ale potem się zbuntowali i Babilończycy zdobyli miasto, króla uprowadzili do niewoli. Jako króla w Jerozolimie ustanowili Sedekiasza. Mówiłem o tym w odcinku 18 poświęconym prorokowi Ezechielowi, bo on żył właśnie w tamtych czasach. Ten ostatni król Sedekiasz także się zbuntował. Babilończycy wrócili i tym razem nie tylko zdobyli Jerozolimę, ale także ją zniszczyli. Jerozolima była w gruzach przez 70 lat. Niektórzy historycy twierdzą, że było to tylko 50 lat.

W ten sposób omówiliśmy wszystkie zdobycia Jerozolimy, o których mówi Biblia. Na początku mieszkali tam Jebusyci. Ich miasto zdobyli i zniszczyli Judejczycy, ale Jebusyci wrócili i je odbudowali. Później zdobył je Dawid używając przejścia przez kanał wodny. Za Salomona panował pokój. Na drugim wzgórzu zbudowano wtedy świątynię. Potem jednak Jerozolima była oblegana wielokrotnie. Choć asyryjskie oblężenie odparto to jednak zdobyto ją około 7, 8 razy. Ostatecznie Jerozolimę zrównał z ziemią król Babilonu Nabuchodonozor.

Na koniec kilka słów o zabudowie. Na górze Syjon było miasto Dawidowe, czyli najstarsza część Jerozolimy. Później na szczycie sąsiedniej góry Moria Salomon zbudował świątynię. Na zboczu tej drugiej góry zbudował też swój pałac, pałac dla swojej żony, córki faraona i wiele innych budynków. Kolejni władcy dobudowywali mury. Np. Manases zbudował swój mur, a Ezechiasz jest znany z budowy kanału wodnego. W czasach Ezechiasza czytamy też o prorokini Chuldzie, która mieszkała jak czytamy w 2 Królewskiej 22:14 w “drugiej dzielnicy”. W niektórych Bibliach oddano to jako “nową dzielnicę”. Była to prawdopodobnie część miasta na północ od świątyni.

Ważnym miejscem były też różne doliny otaczające Jerozolimę. Warto może tylko wspomnieć o Dolinie Syna Chinnoma. W 2 Kronik 28:3 czytamy o królu Achazie: “On to składał ofiary z kadzidła w Dolinie Syna Chinnoma, a nawet własnego syna oddał na spalenie w ogniu, jak to było ohydnym zwyczajem narodów, które Pan wytępił przed synami izraelskimi”. W tej dolinie składano ofiary z ludzi i robili to królowie Achaz i Manasses. Później Jozjasz kazał to miejsce zniszczyć i zrobił tam śmietnisko. Będę o tym jeszcze mówił następnej części, bo Jezus nawiązywał do tego miejsca wielokrotnie. Dokładnych opisów Jerozolimy i jej dzielnic nie będę robił bo do tego lepiej nadają się mapy niż słowo mówione.

Na sam koniec parę słów o górze Syjon. W ten sposób nazywano górę, na której była najstarsza część Jerozolimy czyli tz. Miasto Dawidowe. Tam przyniesiono arkę Bożą. Później jednak arkę przeniesiono na północną górę Moria. Salomon na górze Moria zbudował świątynię. Wtedy całą Jerozolimę zaczęto nazywać Syjon. Później ta nazwa przyjęła się na oznaczenie góry ze świątynią. Ją zaczęto nazywać Syjon, choć ta góra miała nazwę Moria. Tak więc górą Syjon nazywano najpierw górę z Miastem Dawida, potem tak nazywano górę gdzie była świątynia. To jednak nie wszystko. Dzisiaj górą Syjon nazywa się górę na zachód od Miasta Dawidowego. Jest więc małe zamieszanie. Gdy ktoś mówi góra Syjon to może mieć na myśli trzy różne góry, albo wręcz całą Jerozolimę czyli wszystkie góry na raz.


Zamieszkał tedy Dawid w twierdzy i nazwał ją Miastem Dawida. Obudował ją też Dawid wokoło, począwszy od Millo ku środkowi.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Samuela/5/9


Usłyszał o tym Adoniasz i wszyscy zaproszeni, którzy byli u niego, a właśnie kończyli ucztę. Gdy jednak Joab usłyszał głos rogu, rzekł: Co znaczy ta wrzawa w mieście?
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/1-Ksiega-Krolewska/1/41

Dom zaś jego, w którym mieszkał, w drugim podwórzu z tyłu tej sali, był zbudowany tak samo. Dla córki faraona, którą Salomon pojął za żonę, też kazał zbudować taki sam dom, jak ta sala.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/1-Ksiega-Krolewska/7/8

I ci, wyruszywszy przeciwko Judzie, wtargnęli do niej i zagarnęli całe mienie, jakie znajdowało się w pałacu królewskim, uprowadzili też jego synów i żony, a został przy nim tylko najmłodszy z jego synów, Jehoachaz.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Kronik/21/17

Po upływie roku wyruszyło przeciwko niemu wojsko aramejskie, które przybywszy do Judy i do Jeruzalemu, wytraciło spośród ludu wszystkich ich przywódców, całą zaś zdobycz posłali do króla Damaszku.
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Kronik/24/23

Amasjasza zaś, króla judzkiego, syna Joasza, wnuka Jehoachaza, wziął do niewoli Joasz, król izraelski, w Bet-Szemesz, po czym sprowadził go do Jeruzalemu, gdzie zrobił wyłom na czterysta łokci w murze jeruzalemskim od Bramy Efraimskiej aż do Bramy Narożnej
http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/2-Ksiega-Kronik/25/23